Yeni başlayanlar için Viyanaca

Erasmus döneminizi Viyana'da geçirmeyi kabul eder miydiniz? Yoksa, daha iyi Almanca öğrenebilmek için Viyana'da bir lisan kursuna mı gitmeye karar verdiniz? Şöyle ki, Viyana'ya her ne sebep için gelmeye karar verdiyseniz, eğer konu Almanca bilginizi geliştirmek ise, ufak bir sorun ile karşılaşabilirsiniz. Çünki, Viyana'da ve hatta Avusturya genelinde resmi dil olarak Almanca kullanılmasına rağmen, günlük kullanımda bazı terimlerin Almanca'dan oldukça uzak olduğu görülebilir.

Viyana dönme dolaplı plankart (Kaynak)

Ama sorun yok, tam da Viyana'da insanların çoğu mükemmel (veya neredeyse) "Hochdeutsch", yani en düzgün aksanlı Almancayı konuşur, özellikle de gençler.

Eğer insanlara, yabancı olduğunuzu belli ederseniz, sorunsuz bir şekilde iletişim kurabilirsiniz (bu, Almanlar için dahi geçerlidir). Ancak Viyanalı bir ortamda bulunuyorsanız, dönen tüm hiciv ve şakalaşmaları yakalamanızın zor olacağını size şimdiden söyleyebilirim.

Viyana halkına katılımınızı biraz olsun kolaylaştırabilmek adına, size bu makalede, günlük kullanımda karşılaşacağınız birkaç terimi

tanıtacağım. Ufak bir tavsiye: bu terimleri sadece öğrenmekle yetinmeyip, fırsat buldukça kendiniz de kullanırsanız, diğer insanlarla iletişim hususunda bazı şeylerin kolaylaştığını göreceksiniz.

1. Selamlaşmalar

Viyana'da genel selamlaşma deyimi olarak "Grüß Gott" (Tanrıya selam olsun) ibaresi kullanılır. Biliyorum, ilk etapta kulağa garip geliyor, ama din veya inanç ile hiçbir ilgisi yok (hiç olmazsa günümüzde yok). Özellikle, insanlara "siz" diye hitap ediliyor veya bir kişiye doğrudan hitap edilmiyor ise, bu deyim kullanılır. Örneğin bir restoran veya bir dükkana girildiğinde "Guten Tag" (iyi günler) değil, nezaket gereği "Grüß Gott" denir. Elbette onu da herkes anlıyor, ama Viyanalılar arasında alışagelmiş değildir.

Senli benli olduğunuz kişilere rahatlıkla "Hallo" diyebilirsiniz. Arkadaş veya oldukça samimi bir ortamda "Servas" ("Servus" deyiminin Viyanalı şekli), "Seas" veya "Griaß di" deyimleri kullanılabilir, ama zorunlu değil. Belirttiğim gibi, Viyana'da normalde "Hallo" kullanılır.

"Merhaba benim güzel çocuğum! "

2. Vedalaşmalar

Elbette, "Auf Wiedersehen" (Tekrar görüşmek üzere) deyimini herkes anlıyor, ancak kulağa oldukça düz ve tutuk geliyor. Ve, Viyanalıların olmadığı bir şey var ise, bu da tutuk olmaktır! Ayrıca bizler "sehen" (görmek) fiilinden ziyade "schauen" (bakmak) fiilini kullanır, tüm deyimi kısaltmayı da severiz. Oldukça resmi bir "Auf Wiedersehen"den aynı derecede nazik ancak daha rahat bir "Wiederschaun" olur. Gayrıresmi bir ibare olarak neredeyse her zaman "Baba" ifadesini kullanırız (Viyanalıların duymaktan pek hoşlanmadığı "Tchüss" (Hoşçakal) anlamını taşır) veya "Servas", "Pfiati" veya kısaca "Ciao" (sıklıkla "Tschau" olarak da yazılır).

"Baba und foi net" (Uzaklaş ve düşme) ibaresi, bir tartışmayı aniden kesmek veya birisine, onunla artık konuşmak istenmediğini belirtmek için kullanılabilir (Kaynak)

Vedalaşırken özellikle "Baba"yı seviyoruz. Bu terim büyük bir ihtimalle "Papa" yani baba kelimesinden türemiş olup tipik yumuşak Viyanalı aksanına uyarlanmıştır. Bir baba aile reisi olduğundan, geçmişte, kendisi evde bulunmadığında her zaman papayı selamlamak adettenmiş. Böylece zamanla sadece "Baba! " geriye kalmış:) Özellikle telefonda konuşurken Baba terimi severek kullanılır ve görüşme sonunda birkaç kez tekrarlanır.

3. Leiwand

"Leiwand" kelimesini duyacagınız sıklıkta başka bir Viyana deyimi duymayacaksınız. Sözkonusu olan, "cool" kelimesi ile tercüme edilebilir bir sıfattır. Ancak, durum bundan daha karmaşık, istisnai bir hadisede hissedilen duygu veya bulunulan ruhsal hali tarif eder. Örneğin, bir film "cool" olarak tasvir ediliyorsa, bu onun beğenildiği anlamını taşır, tamam. Ancak, leiwand olarak tarif edildiğinde, sadece iyi değil, aynı zamanda sıradışı olduğu manasına gelir. Herşey ve herkes leiwand olarak nitelendirilmeyi hak etmez.

Viyanalılar neşeli ve her daim şakacı insanları leiwand bulurlar. Demek ki, "leiwand" kelimesi bir insanın mizah anlayışını da içermektedir (Viyanalılar için oldukça önemli bir durum).

"Sei einmal leiwand" (Biraz leiwand ol), itiraz edene, biraz rahat olmayı veya şakaya iştirak etmeyi talep eden bir deyimdir (Kaynak)

Size "leiwand" tanımı yeterli gelmeyecek olursa, "ur leiwand" da diyebilirsiniz, "ur" ibaresi, leiwand olma derecesinin ilaveten altını çizen bir tür üstünlük belirtecidir.

"Leiwand"ın zıt anlamlısı "zach" olup, "cool değil" anlamından ziyade, talihsiz bir duruma tepkiyi ifade etmek için kullanılır. Örneğin: "Çalışmak zorunda olduğum için, bu akşam ne yazık ki gelemiyorum. " - "Zach. " "Hay Allah" veya "Of yaa" ile karşılaştırılabilir.

4. Oida

"Oida", Almanca "Alter", Türkçe "İhtiyar" kelimesinin Viyanaca karşılığıdır. Bu kelime, insanlara hitap etmek veya basit bir artıklama ifadesi olarak da kullanılabilir. Dikkat edilmesi gereken husus, başka birine "Oida" demek pek de nezaket göstergesi değildir, aksine, oldukça saldırgan bir hitabet olup karşı tarafı provoke edebilir.

Artıklama ifadesi olarak bazen hoş karşılanabilir, ancak kibar ingiliz tarzına pek uygun değildir. Şöyle ifade edebiliriz, asil Viyana sosyetesinin bir ferdi "Oida" ifadesini asla kullanmazdı. Sadece argoda ve özellikle gençler arasında kullanımı yaygındır.

Sizler gibi, "Oida" ifadesinin inanılmaz çok manzarası mevcut (Kaynak)

5. Watschen

Viyana'da hoş olmayan bir şekilde göze batacak olursanız, birinin size "Wüst a Watschen?! " diye bağırması olası bir durumdur. Bu retorik bir soru olup, özünde "Bir tokat istermisin?! " anlamına gelir. Viyana toplumunun bazen çileden çıktığı durumlar olabilir, bunun için peşinen özür diliyorum. Pardon!

Böylece şu andan itibaren biliyorsunuz ki, birisi size: "Du rüttelst am Watschenbaum" (Watschen ağacını sallıyorsun) diyecek olursa, geri vitese takmanız hayrınıza olacaktır, çünki bu ifade, bardağı taşırmak üzere olduğunuzu belirten bir uyarı amacını taşır.

J

(Kaynak)

"Luftwatschen" (Hava watschen) ifade bu kelimenin başka bir kullanımıdır. Hayır, bu bir pantomim tokadı değildir. Bu ifade, sarhoş bir şekilde birahaneden çıkıp ilk kez tekrar taze havaya kavuşma etkisini betimler. Bu etki sıklıkla sarhoşun durumunu güçlendirir ve bu sebeple bir "Luftwatschen"e maruz kalır.

Tamam sevgili arkadaşlar, ilk dersimiz buraya kadar. Yakında devamı gelecek!

---

Fotoğraf galerisi