UNESCO Dünya Mirası listesinde bir köy ''Cumalıkızık'' part 1

Cumalıkızık gezisi

Merhaba değerli erasmus dostlarım, bugün sizlerle muhteşem bir gezi turuna çıkacağız. Ben ve en yakın arkadaşım seyahat etmeyi çok sevdiğimiz için yerimizde duramayıp yollara çıkmaya karar veriyoruz. Nasıl bir gezi turu olacağı veya nereye gideceğimizi belirlemek gayet kolay oldu. Her ikimizde tarih kokan sokaklara, yöresel lezzetlere tarihi evlere, binalara, turistik kentlere ilgi duyduğumuz için gideceğimiz yer otomotikmen belirlenmiş oluyor; Cumalıkızık.

Haftasonları Cumalıkızık'ta yer bulmak imkansız olduğu için biz Cumalıkızık'ı haftaiçi ziyaret etmeye karar veriyoruz. Size tavsiyem eğer hafta sonu ziyaret edecekseniz mutlaka rezervasyon yaptırınız. Aksi takdirde Cumalıkızık'ı gezebilirsiniz fakat kahvaltı veya öğle yemeği yeyemeyebilirsiniz. Onun için biz sabah erkenden saat 9'da kendi özel aracımızla yola koyulup Cumalıkızık'ın yolunu tutuyoruz. 

Cumalıkızık'a ulaşım nasıl sağlanıyor?

Cumalıkızık köyüne ulaşım belkide en son dert edeceğiniz bir konu. Çünkü ulaşımı diğer turistik mekanlarla kıyaslandığında oldukça basittir. Bursa Şehirlerarası Otobüs Terminaline geldiğinizde buradan geçen Demirtaş, Ovaakça, Alaşar veya Terminal yazan dolmuşlara binerek Bursa Santral Garajı'na geliyorsunuz. Veya terminalde indiğinizde sağınızda sarı belediye otobüsleri göreceksiniz. Bu sarı otobüslerden 38 nolu olana bindiğinizde yine sizi Bursa Santral Garaj'da bırakacaktır. Buradan da Cumalıkızık yazan dolmuşlara binerek Cumalıkızık köyüne ulaşıyorsunuz. Bu yolu seçerseniz yolculuk süresiniz toplam bir saat olacaktır. 

İkinci bir alternatif eğer özel aracınız var ise bulunduğunuz konumdan Bursa Santral Garaja geliyorsunuz. Santral Garaj'da Cumalıkızık yazan büyük bir tabela var. Bu tabeleya göre Cumalıkızık yoluna giriyorsunuz. Ankara yolunun 10. kilometresinden güneye yöneliyorsunuz. 3 kilometre daha yol kat edince Uludağ'ın eteklerinde konuçlanmış Cumalıkızık Köyü'ne ulaşıyorsunuz. Özel araçlarla gelenlerin dikkat etmesi gereken bir husus vardır; otopark sorunu. Köyün meydanına özel araçlarla yerli ve yabancı turistlerin girmesi yasaktır. Dolayısı ile kendinize aracınız park edecek bir yer bulmalısınız. Biz aracımızı bir otopark'a park ediyoruz. Otomobil için günlük park ücreti sadece 5 tl'dir. Minübüsler için 7 tl son olarak otobüsler için ise 15 tl'dir. Size Cumalıkızık Otopark'ını tavsiye ederim. Köy merkezine ulaştığınız zaman sola dönerseniz 10 metre ileride otoparkı görebilirsiniz. Otopark sahibi gayet kibar bir beyefendi, otopark ücretini de çıktığınız zaman ödüyorsunuz. 

İstanbul'dan gelecek ziyaretçiler İstabul Deniz Otobüsü veya Bursa Deniz Otobüsüne binerek Mudanya iskelesine gelebilirler. Buradan kalkan 1-M veya F-3 halk otobüslerine binerek Kent Meydanı'na gelip buradan yine Cumalıkızık minibüslerine binebilirler. Yada Mudanya'dan kalkan minibüslere de binerek Kent Meydanı'na sonra da Cumalıkızık'a geçebilirler. 

Cumalıkızık'ın Tarihi

Cumalıkızık köyü Uludağ'ın eteklerinde kurulmuş, Bursa ilinin Yıldırım ilçesine bağlı 700 yıllık geçmişe sahip kerpiçten tuğladan ve ahşap evlerden kurulmuş bir köydür. Kahvaltı yaptığımız restoran sahibi Selvi Hanım'dan öğrendiğimize göre Kızık boyu Moğol istilası zamanında Orta Asya'dan göç etmiş ve Anadoluya yerleşmişlerdir. Bu Kızıkların bir bölümüde Bursa'ya gelip bugünkü yaşadıkları mahalleye yerleşmişler. Burada bir çok kızık köyü bulunmaktadır. Bunların bazıları Hamamlıkızık, Derekızık, Fidyekızık köyleridir. Hamamlıkızık köyü'nü Cumalıkızık'a gelince yol üstünde görebilirsiniz. Bu köylerin isimleri özelliklerine ve işlevlerine göre adlandırılmışlar. Hamamlıkızık'ta bir çok hamam olduğu için bu köye Hamamlıkızık denmiştir. Toplu halde kızıklar Cumalıkızık Köyü'ne gelip cuma namazı kılarlarmış, bundan dolayı bu köye Cumalıkızık Köyü denmiştir. 

Dik etekler ile vadi arasında kalan bölümlere kızık denildiği için bu köyler kızık köyleri olarak adlandırılmıştır. Bunlar içinde en meşhur olanı Cumalıkızık köyü'dür. Toplamda 270 tane ev/konak bulunan köyde Osmanlı mimarisinin en güzel örneklerine kendi gözlerinizle şahit olabilirsiniz. Köy 1300'lü yılların ortalarında Osmanlı Devleti'nin kontrolü altına girmiştir. Daha önceleri Bizans Devleti egemenliğinde olduğu için Cumalıkızık'ta Bizans devrine ait kalıntılar ve bir adet kiliseye rastlanmıştır. 

UNESCO Dünya Mirası listesinde bir köy ''Cumalıkızık''

Cumalıkızık Köyü kendine has tarihi dokusu, bozulmamış mimari yapısıyla 2014 yılında UNESCO Dünya Mirası listesine alınmıştır. Bunda burada çekilen filmlerin önemli bir payı vardır. Kınalıkar, Yeşeren Düşler dizileri ile ün kazanan köy her yıl binlerce turistin akınına uğramaktadır. Filmler ile köyün tanıtımı yapıldığı için hem yerli hemde yabancı turistler tarafından ilgi gören köy 2014 yılında UNESCO tarafından keşfedilmiş ve dünya mirası listesine alınmıştır. 

Cumalıkızık'ta gezilmesi gereken yerler

Sizin için Cumalıkızık'ta gezilmesi gereken yerleri sırasıyla aşağıya yazacağız. 

• Osmanlı mimarisinin en güzel örnekleri Cumalıkızık Evleri

Cumalıkızık köyüne vardığımızda ilk durağımız köy merkezinde yer alan renkli renkli Cumalıkızık evleri oluyor. Toplamda 270 tane evden oluşan kapıları kulplu, camları ahşaptan yapılmış, taş, ve kerpiçten yapılmış iki veya üç katlı rengarenk(sarı, mavi, mor, yeşil) evler Osmanlı mimarisinin en bariz örneklerini yansıtıyor. 

Bu konakların bir çoğu ev sahipleri tarafından restorana çevrilmiş, bahçelerinde kahvaltı sofraları kurularak ziyaretçilerine göz ve damak zevki sunulmakta. Bu konakların bir çoğu 150 yıllık olmakla birlikte orjinalliğini koruyarak günümüze kadar ulaşabilmiştir. Bu evlerden en meşhur olanı Küpeli Ev'dir. 350 yıllık bir tarihe sahip Küpeli Ev, UNESCO proje uygulama evi olarak seçilmiştir. Bu eve girmek için konağın bahçesinde Türk kahvesi içmek zorundasınız. 

Cumalıkızık evlerinin çatıları alaturka kırmızı kiremitlerle örülmüştür. Dışarıdan bakan turistlerin evlerin içini görmemesi için evler özel olarak dizayn edilmiştir. Evler iki tip olarak dizayn edilmiştir. Bazılarının avluları vardır ve çevreleri genelde moloz taşlarla örülmüştür. Bazı evlerin ise avluları yoktur fakat etrafı moloz taşlarla örülmüş geniş bir avlusu vardır. Avluya gelen ziyaretçi ana kapıya yöneldiği takdirde eve girebilr. Ana kapılar ceviz ağaçlarından yapılmış, başlarında dövülmüş demirden yapılmış kulplar bulunmaktadır. Gözüme çarpan bir diğer detay ise kapıların kovboy filmlerinde olduğu gibi çift kanatlı olması. 

• Cumalıkızık'ın şirin dar sokakları

Cumalıkızık'ın belkide en çok sevdiğim, bende iz bırakan ve beni etkileyen yönü; şirin mi şirin, dar, bir kaç kişinin geçebileceği kadar genişliğe sahip, eski taşlardan yapılmış nostaljik sokaklarıdır. Sokakların her yanında yer alan hediyelik eşya dükkanları, evlerden sarkan asmalar, adeta sizi masal dünyasına sürüklüyor. 

Bu sokaklardan en çok ilgimi çekeni ise Cin Aralığı adı verilen bir kişinin geçebileceği kadar genişliğe sahip olan sokak. İlgi çekmesi adına bir rivayete göre Kurtuluş Savaşı yıllarında düşman askerleri köyden kaçarken bu daracık sokağa girmişler. Çıkmaz bir sokağın solunda kalan bu sokakta düşman askerlerinin bir anda ortadan kaybolması üzerine halk tarafından düşman askerlerini cinler kaçırdı hikayesi uydurulmuş. Bu yüzden buraya birde tabela yazısı ile ''Oh Oh cinler yallah cinler'' yazılmıştır. 

 Bu sokakta tadilat olduğu için malesef sokağa giremiyoruz. 

• Hediyelik eşya dükkanlarından hediye almadan geçmeyin

Cumalıkızık köyüne girdiğinizde ilk farkedeceğiniz detay kesinlikle her yerde kurulan hediyelik eşya dükkanları olacaktır. Aslında bu hediyelik eşya dükkanları yerli halkın en büyük ikinci geçim kaynağıdır. Tonton teyzeler, amcalar bu hediyelik eşya dükkanlarında tamamen el yapımı, göz nuru bir çok ürünleri satmaktadır. Bazı dükkanlardan el yapımı bal, reçel, pekmez almanızı tavsiye ederim. 

İlginç bir detay vermek gerekirse yerli halk neredeyse arapça konuşacak dereceye ulaşmıştır. Cumalıkızık köyü daha çok Arap turistlerin uğrak noktası olduğu için halkta zamanla arapça kelimeleri öğrenmiştir. İngilizce bilen sayısı yok denecek kadar azdır. Bundan dolayı hediyelik eşya alınırken genelde iletişimde zaman zaman problemler yaşanmaktadır. 

Meydan üzerinde yer alan pazarda tamamen organik domates, zeytin. turşu, bunun yanında teyzelerin kendi elleriyle yaptıkları gözleme ve erişteler turistlere satılmaktadır. Ayrıca bahçelerden toplanmış ve Cumalıkızık köyünün en önemli sembollerinden biri haline gelmiş olan ahududuyu kirazı, ve çileği de burada yiyebilirsiniz. Her yıl burada haziran ayında ahududu şenlikleri düzenlenmektedir. Bu şenliklerde Cumalıkızık köyünde adeta adım atacak yer kalmamaktadır. Buraya gelen ziyaretçiler mutlaka buranın simgesi haline gelen ahududuyu yemesini tavsiye ederim.

Bu hediyelik eşya dükkanları o kadar çok ki adeta tüm evlerin önünü kapatmıştır. Genelde el oymacılığı ürünleri; Cumalıkızık evleri maketleri, tuzluklar, blok flütler, magnetler oyuncaklar bu dükkanlarda sergilenmektedir. 

---

Fotoğraf galerisi