Artvin

Karadeniz bölgesinin Doğu Karadeniz bölümünde yer alan doğusunda Ardahan, güneyinde Erzurum, batısında Rize,kuzeyinde Gürcistan Cumhuriyeti bulunan,doğal güzelliği ve yeşillikleriyle kendine hayran bırakan şehirdir. Artvin ile ilgili birde hoş sohbetlere konu olmuş bir efsane vardır ki şöyledir efendim; Artvin dağların yamacına kurulmuş bir şehir olduğundan vakt-i zamanında yamacın kenarında oturan köylülerden bir kısmı vadide oluşan yoğun sisi  "Karadeniz yükseldi hepimizi alıcak" diyerek yorumlamış ve akabinde köylüler kendi yaptıkları tahta bir salla kendilerini yamaçtan aşağı bırakıvermişlerdir. Efsanenin üzerinden yıllar geçer, Artvin nice doktor,nice mühendis yetiştirir,adeta zamanında yaşanan bu tür komik olaylara cevap niteliğinde olarak.

Gezilesi,görülesi muhakkak gerekli olan karadenizimizin güzide ilimizdir. Yeşilliklerin alabildiğince fazla olduğu bir yerdir. yükseltisi fazla olsada o doğal güzellikler insanı hayran bırakır. Ormanların yarattığı tertemiz hava içe çekildiğinde ilaç gibi gelir. Tulumun kulakların pasını silen sesiyle, yaylada horon tepmek de ayrı bir hava yaratır. 

Topografyanın uygun olmamasından dolayı meydanı olmayan bir şehir. Minibüs ücretlerinin 1.4 tl olması yine aynı nedenden sanırım. Artvin'in, İstanbul'daki minibüs ücretleri ile aynı seviyede olması kentin ne kadar çetin şartlara sahip olduğunu gösteriyor. Artvin'e batum üzerinden gidebilir. Hem gürcistan bu yolu kullananlardan vize istememektedir. Oradan otobüsle Artvin'e yaklaşık 2 saatte ulaşılabilmekte. İstanbul üzerinden Artvin'e en kolay bu şekilde gidilir. Trabzon ya da Erzurum üzerinden de Artvin'e varılabilir. Oradan da otobüsle yaklaşık 4 saatte ver elini şehir merkezi. Ancak hava şartları ve fiziki imkanlar göz önüne alındığında Trabzon güzergahı en akıllıca olanıdır. Duble sahil yolu sizi hopaya kadar sürükler.

Hayatımda gördüğüm en toprak renkli şehirdir. Herkes anlatırdı önceden Artvin böyle yeşil, şöyle yeşil diye. Ama öyle değildir. O algı sadece Artvin'e kmlerce uzak ilçeleri için gerekli bir tanımdır. Ufacık bir kenttir artvin. Kahverengi görüntüsü kayaç dağların üstünde durmasından, Arizona'yı andıran bitki örtüsü ve etrafta yuvarlanan çalılarla soğuktur ve insanları gibi kentin kendisi de çetindir.

Ama ilçeleri, bir Hopa tamamıyla karadeniz iken, gerek mavi gerek yeşil,bir şavşat bir Borçka Artvin'in rengini yeşerten yerlerdir. Gerek ahıska türkleri gerek lazlar gerekse de gürcüler oranın Artvin'in kozmopolit coğrafyasını oluşturuyor. Topolojisi yüzünden sanırım, hakikaten insanları da çetindir serttir ve mücadelecidir. Sanırım artvin'in en sevdiğim özelliği de bu mücadeleci ve okumuş halkıdır.

Artvin türkiye'nin giriş ve çıkışı aynı olan tek şehir merkezine sahiptir. Yani Artvin merkeze gitmek için kullandığınız yol aynı zamanda çıkmak içinde kullandığınız yoldur. Alternatifi yoktur. Şehir komple bir dağın üzerine kuruludur. Merkez dediğimiz yer parelel iki cadde. Cumhuriyet caddesi yada halk arasında bilinen adıyla Mecburiyet caddeleri. Mecburiyet caddesi çünkü bir yere gitmek için mecburen buradan geçmeniz gerekir. Merkez nüfusu 20bindir. Yani daha rahat anlaşılsın, Ali SamiYen stadında her maç daha çok kişi var. Öyle hesaplayın. Bu nedenle herkes birbirini tanır. En azından sima olarak bilirmiş. 

Şehir sosyal imkanlar bakımından doğal olarak gelişmemiştir. Bir tane sinema salonu vardır. Aynı zamanda tiyatro ve konferans gibi işler içinde kullanılır. Filmler çok geç gelir, tiyatro imkanı ise şaşırtıcı derecede bol olur. Bir çok gezici tiyatro şehre uğrar.

Son dönemlerde baraj şantiyeleri sayesinde bir çok insanda barajda çalışır. Bunun dışında geneli tarımla uğraşır. İstisnasız Artvin'in yerlisinin tamamının bir köyü vardır. Sürekli köy minibüsleri görürsünüz. İnsanlar hafta içi işlerinde çalışıp çoğu zaman hafta sonları ve yaz dönemi köylere gider. köylerde genelde yaşlılar ikamet eder. Köy sayesinde insanlar çalışmasa bile köyden gelen yiyecekler, yağ, süt gibi güzelliklerle yaşamlarını devam ettiriler. Köy Artvin için önemli bir yaşam kaynağıdır. Ama köyler insanların para kazanabilecekleri tarıma elverişli değildir. Yani geniş araziler barındırmaz, yada kıyı şeridindeki gibi fındık,tütün yada çay gibi para kazandıran şeylere yönelebilecekleri bir iklim barındırmaz. Bu nedenle Artvin ahalasi yaşamını devam ettirebilmek için okur. Okur yazar oranı bu nedenle yüksektir. İnsanların sürecek bir tarlası yada çalışabileceği bir fabrikası olmadığından kendilerini eğitime vermişlerdir. Özellikle kızlar hemşire erkeklerde öğretmen olur. Türkiye'de hemen hemen her hastanede bir Artvin'li hemşire, her okulda da bir artvin'li öğretmene rastlamanız olasıdır. Tabiki diğer branşlarda da bir çok insan yetiştirmiş bir şehirdir Artvin. Öss birincileri Artvin'den çıkmaz, eğitim sistemi buna el vermez ama okuyanların çoğu iyi kötü bir üniversiteye kapak atar. Ayrıca Artvin bu olumsuzluklar nedeniyle çok göç vermiştir. İstanbul, Kocaeli, Bursa, Sakarya ve Nevşehir özellikle Artvin'lilere çok sık rastlayacağınız yerlerdir. 

Dediğim gibi şehir merkezi toplam iki cadde ve sosyal imkanlar kısıtlı. Bunun getirisi olarak insanlar eğlenmek için sohbet etmeyi seçer. Toplanıp bir yerlerde oturmak, laflamak bir çok yerde boş zaman aktivitesi iken Artvin'de bir eğlencedir ve bir çok sosyal aktiviteden daha çok eğlendirir. Çünkü artvin insanı genellikle hoş sohbet ve komiktir. Bunun dışında merkezde bir çok bar bulunur.  Artvin merkezinde 30'u geçkin lokale rastlarsınız. Lokal dediğime bakmayın içki ruhsatını kolay almak için kullanılan bir paravandır. Artvin'de içmek normal bir olaydır. Şehrin geneli içer. Edirne kadar olmasa da Artvin'de de alkol tüketimi yüksektir. Başka yerde 20 kişilik bir grup yemeğe gittiğinde mutlaka 8-9 tane içmeyen adam çıkar, Artvin'de ise 1 bilemedin iki tane. Onlarda o gün antibiyotik aldığından.

Nüfusun geneli gürcüdür. Sanılanın aksine kemençe sevilen ve dinlenen bir müzik aleti değildir Artvin'de. Akordiyon esas çalgısıdır. Düğünlerde sık kullanılır. Düğün demişken yazın düğüne gitmek gençler arası güzel bir eğlencedir. Aman canım kimin düğünü olduğu çok önemli değil nasıl olsa düğün sahibi mutlaka bir yerden tanıdık çıkar. Çünkü tekrar hatırlatmama gerek var mı bilmem artvin çok küçük  bir yer ve herkes bir birini tanır. 

Bunun dışında yeme içme olayında has bir kültürü yoktur Artvin'in. Karadeniz'de bulabileceğiniz her şeyin bir karmasıdır Artvin mutfağı. Fakat diğer iller dışında Artvin'de balık ağırlıklı değildir. Et tercih edilir. Her ne kadar erzurum menşeli olsa da çağ kebabının kralı Artvin'de yenilir. "Gel sana bir döner yedirem" lafı misafirlere çok söylenir. Artvin halkı misafir sever. Misafirperverdir. Her sene kafkasör adında bir festival düzenler. Bir çok yerden misafir gelir. Şehrin daha üst yerlerinde bulunan kafkasör yaylasında bir kaç gün boyunca boğa güreşleri yapılır. Bakmayın boğa güreşi dediğime ispanyol'lar gibi boğaları bıcaklandığı saçma bir etkinlik değildir. Boğaları güreştirirler. Hayvanlara zarar gelmez Artvin halkı hayvanları sever. İki boynuz tokuşturur dağılırlar. 

Artvin şivesi değişiktir. Gürcüce, lazcanın karıştığı değişik bir türkçe konuşur. Bu iki dilinde etkisi Artvin lehçesinde görülür. Kısacası artvin tam anlamıyla görülmesi gereken bir şehirdir. Belli bir dönem geçirdin mi içinde nereye gidersen git özlenir. hele birde memeleketse daha da özlenir.

Doğa koşullarının çetin olmasından dolayı bozulmamıştır. Hayat denen olgunun ne olduğunu anlamak için muhteşem bir yerdir. Sokakları , bitmeyen yokuşları , il merkezinde olmayan trafik ışıkları ,muhteşem manzarası, rus ve gürcü odaklı gece hayatı , Batuma pasaportsuz geçiş imkanı , dünyanın 3. yüksek baraj inşaatı ve nice keşfedilmemiş mekanlarıyla acayip bir yerdir. 

Yeşil ve mavinin bütünlüğüyle birlikte havasının ve ikliminin etkisini bütün Karadeniz illerinde farkedilmesine rağmen, Karadenizi karış karış gezmiş bünyeler bile 'Artvin farklıdır.' dedirten bir doğa. Nedir Artvin' i farklı yapan? Evet muazzam bir doğa, sindirilmiş doğallık. Peki her yörede her ilde böyle bir uyum yok mu? Var elbet. ama Artvin bambaşka.