Antakya Kapıları: Bir Anlamlandırma Süreci

Yüksek lisans öğrenimine başladığım 2016 yılında, bir sanat dersinde konumuz "Antakya ve Kent" olarak belirlenmişti. Bu konu çerçevesinde, araştırma temelli bir sanat projesi yapmamız bekleniyordu. Antakya kenti benim aynı zamanda yaşadığım bir kent. Bu nedenle aklıma bazı fikirler geldi. Antakya "Medeniyetler Şehri" olarak bilinir. Faklı inanç ve kültürlerden birçok insan iç içe, herhangi bir sınıflaşma yaşamadan birlikte yaşar. Bir apartmanda veya mahallede Arap, Türk, Ermeni, Musevi, Müslüman, Hristiyan gibi birçok medeniyetten ve kökten insanlar bulunabilir. 

Ben de bu durumdan yola çıkarak bir araştırma ve proje yapmayı düşündüm. Ama ne yazık ki uzun uğraşlarım sonucu edindiğim bilgileri bir "Sanat Projesi" veya "Sanat Yapıtına" dönüştüremedim. 

Sonrasında, aklıma daha önce Antakya'nın eski sokaklarında gezinirken gördüğüm kapı üzerlerinde bulunan "Süsleme" ve "Semboller" geldi. Antakya'nın binlerce yıldır farklı devlet ve millete ev sahipliği yapmış, sürekli değişmiş bir kent olması, kapı üzerindeki bu sembollerin ve süslemelerin bir anlamı olması gerektiği düşüncesini aklıma getirdi. Ben de günlerce, hatta haftalarca kentin eski sokaklarını ve kapılarını gezerek, farklı açılardan yüzlerce fotoğraf çektim. 

Hatta, bu yüzlerce fotoğrafı yukarıdaki ve aşağıdaki örneklerde görüldüğü gibi farklı türlerde sınıflandırdım.

Yine haftalarca süren bir "Anlamlandırma Süreci" yaşadım.Çünkü, birbirinden farklı dönem ve kültüre ait "Kapı Süslemeleri" vardı. Açıkçası bunların "Sembolik Anlamı" ile ilgili veya yapılma sebebleri ile ilgili bir kaynak bulamadım. En sonunda çok sevdiğim Danışman Hocam vesilesiyle, Arkeoloji bölümünde bir Öğretim Elemanı ile konuştum. Konuştuğum ve son umudum olan bu Öğretim Elemanı da bana "Bu süslemelerin, pek sembolik, anlatımsal bir içeriğinin olmadığını ve daha çok sadece süsleme amaçlı yapıldıklarını" söyledi.

Haftalarca sürdürdüğüm uğraşlar sonucu elimde, kapılardaki bu süslemelerle ilgili herhangi bir sonuç bilgisi olmadı. Elimde yüzlerce fotoğraf, haftalarca süren bir uğraş dışında hiçbirşey yoktu. Herhangi bir sanatsal proje fikri  de üretememiştim. Danışmanımın da fikirlerini alarak bu defa bilgi araştırması yapmak yerine "Elimdekileri nasıl sanatsal bir projeye dönüştürürüm?" sorusuyla uğraştım. Çektiğim fotoğraflardan yola çıkarak farklı çizim ve tasarımlar üretmeye başladım (eklediğim fotoğraflarda bir örnek görülüyor).

Bu kapılarla ilgili sanatsal üretim için denemeler ve araştırmalar yaparken, bu kapı süslemeleri arasında; dört, beş, altı ve sekiz köşeli "YILDIZ" sembolleri keşfettim. Yıldızlarla ilgili küçük bir "Sembolizm" araştırması yaptığımda, farklı köşe sayıları olan bu yıldızların her birinin onlarca anlam barındırdıklarını gördüm. Her bir yıldız farklı medeniyetlerde, farklı kültürlerde birçok farklı anlama geliyordu. Benim de tam olarak aradığım buydu. Çünkü "Yıldız" sembollerinin bu çok katmanlı anlamsal yapısı adeta "Antakya" şehri gibiydi.

Bu yıldızlar "Antakya" gibi hem çok katmanlı hem de birçok medeniyetten yaşamlar barındırıyordu. Bu sembolik bilgi benim için yeterliydi. Kapılardaki bu yıldızların ne için yapıldığını bilmesem de bu "YILDIZLAR" "Antakya" şehriyle oldukça güzel bir ilişki içindeydi 

Yine bu yıldızlarla ilgili araştırmamı bir sonuca bağlamak için bu yıldız imgeleriyle birçok tasarım ve eskizle uğraşmaya, sanatsal bir ürün ortaya koyup bu araştırmayı sonuca bağlamaya çalıştım. 

Yaptığım hiçbir eskiz veya tasarım elde etmek istediğim sanatsal projeyi desteklemiyor ve hem beni hem de Danışmanımı yeterince etkilemiyordu. Her ne kadar uzamanlık alanım resim olsa da en sonunda bu süreci "Vİdeo Art" dediğimiz bir video düzenlemesiyle anlatmaya karar verdim (ekteki görselde videodan kareler bulunmaktadır).

Süreç içerisinde çektiğim farklı açılardaki fotoğraf ve videoları ritimsel bir düzenlemeyle birleştirerek, "Anlamlandırma Süreci" yolculuğumu sanatsal bir ürün ortaya koyarak sonlandırmış oldum. 

Siz de "Antakya"ya gidecek olursanız ve eski sokaklarına yolunuz düşerse "Kapı"lardaki süsleme ve sembollere mutlaka dikkat edin. Çünkü o kapı ve semboller "Antakya" kentinin çeşitliliğini ve inceliğini size gösterecektir. 

Şimdiden iyi yolculuklar ve iyi seyirler...