Fatima
Będąc na Erasmusie w Portugalii, konkretnie w moim przypadku w Porto, warto poświęcić czas na poznawanie miejsc, które w danym kraju się znajdują. Oprócz miast, które przyciągają ze względu na ich walory turystyczne, historie warto również odwiedzić te, które są istotne, powiedzmy, że z punktu kulturowo-religijnego.
Miejsce, o którym obecnie piszę jest najczęściej odwiedzanymm miejscem w całej Portugalii.
W Fatimie byłam raz, uważam, że jak najbardziej wskazane jest tam pojechać, ale nie widzę uzasadnienia aby tam na przykład wrócić. W odróżnieniu chociażby do Sintry, która mnie zwyczajnie zaczarowała. Pewnie nie muszę tłumaczyć co znajduje się w Fatimie, bo tutaj bez względu na nasze wierzenia raczej jest to wiedza ogólnodostępna dla każdego.
Aczkolwiek zależy mi by ten wpis był nie tylko opisem tego miejsca, moją opinią na jego temat, ale stanowił krótkie kompendium co do tego co się tam znajduje, na co zwrócić uwagę i niech będzie jakiś krótki rys historyczny.
Jak już wspomniałam w wielu miejscach, ja decydując się na każdą wycieczkę wcześniej zawsze sprawdzam informacje, żeby wiedzieć (potocznie mówiąc) co z czym się je. Poza tym uważam, że jeśli sami przyswoimy sobie wiedzę to zostaje ona na dłużej.
Podstawowe informacje
Jeśli jesteś osobą wierzącą to pewnie te informacje są Ci dobrze znane, jednakże mi nie były (czyli pewnie powód jest oczywisty). Fatima w Portugalii jest jednym z najważniejszych i najczęściej odwiedzanych miejsc kultu religijnego na świecie. Zaraz obok Fatimy, należy wymienić:
To właśnie za sprawą Sanktuarium Matki Bożej Fatimskiej (Santuário de Nossa Senhora de Fátima) i miejsca jakie stanowi na mapie europejskiej pielgrzymów, rok w rok przyjeżdżają tutaj tysiące (dokładnie to setki tysięcy) pielgrzymów (chociaż są statystyki mówiące o milionach).
Nie będzie też zaskoczeniem, że jeśli macie ochotę wybrać się na taką wycieczkę lub pielgrzymkę to nasze polskie biura turystyczne są przepełnione ofertami na tę okoliczność - Polacy stanowią zaraz po Portugalczykach, Włochach i Hiszpanach grupę, która najczęściej odwiedza to miejsce. Pamiętam, że będą w Białymstoku, jechałam taksówką i właśnie zwróciłam uwagę na brelok na lusterku, jak się okazało mój kierowca był w Fatimie.
Wymieniliśmy nawet opinie, co nam się podobało a co nie. Oczywiście nasze cele podróży były inne, on pojechał tam aby znaleźć ukojenie dla duszy ja pojechałam w celach poznawczych.
Lokalizacja
Miasteczko Fatima położone jest w centralnej części Portugalii, od 2003 roku tworzy samodzielną gminę. Od miasta Leiria dzieli je mniej więcej 30 km, od Lizbony do Fatimy jest ok 120 kilometrów w zależności od trasy jaką wybierzemy, od Porto zaś do pokonania mamy 200 kilometrów.
Fakt, że Sanktuarium w Fatimie cieszy się tak dużą popularnością wśród odwiedzających wpłynęło to bezpośrednio na rozkwit sektora usług turystycznych, w tym w szczególności branży hotelowej. Wspominam o tym dlatego, że jeśli masz zamiar spędzić tam więcej niż kilka godzin to raczej nie powinieneś mieć trudności ze znalezieniem noclegu. W sytuacji, gdy organizujesz swój wyjazd na własna rękę ma się rozumieć.
Podobnie do branży hotelowej, nie można też mieć zastrzeżeń do branży gastronomicznej, niektóre restauracje mają naprawdę bardzo wysokie ceny jeśli chodzi o proponowane w nich dania. Jeśli znajdziemy się w centrum Fatimy, to na każdym kroku można dostrzec sklepiki, straganiki, w których można nabyć pamiątki z tego miejsca.
Muszę jednak coś uściślić, my przywykliśmy mówić, Sanktuarium Fatimskie, ale będąc dokładnym należy powiedzieć, że Sanktuarium jest w Cova da Iria, wiosce znajdującej się w gminie Fátima, nieopodal centrum miasta. Zatem w rozumieniu ogólnym za Sanktuarium Fatimskie uznamy:
- Sanktuarium Matki Boskiej Różańcowej w Cova de Iria;
- Domy pastuszków w Aljustrel;
- kościół i cmentarz gdzie są pochowani członkowie rodziny w centrum Fatimy.
MIejsca, o których mówię znajdują się stosunkowo blisko siebie, bo to jest jakieś 2 - 3 minuty w zależności od tego, z ktorego punktu do którego wędrujemy, więc jeśli już tam jesteśmy warto wybrać się do wszystkich trzech miejsc.
Jak dojechać do Fatimy
Przed tym zanim odpowiem na to pytanie uważam, że warto zastanowić się wpierw nad pytaniem...
Kiedy jechać?
Jeśli zależy nam na wzięciu udziału w uroczystościach corocznych związanych z objawieniami (czas przypada na okres między dniem 13 maja a 13 października). W tym czasie Fatimę odwiedza największa liczba pielgrzymów, jeśli jednak mamy wybór możemy wybrać się jakby poza sezonem. To gwarantuje nam przede wszystkim spokój. Ja byłam tam w okresie odbywających się uroczystości i faktycznie, w niektórych miejscach to nie było się nawet jak ruszyć.
Droga do Fatimy
Ja do Fatimy jechałam na zasadzie, co zwiedzić pomiędzy podróżą z Porto do Lizbony i wydaje mi się, że takie podejście do tematu jest całkiem rozsądne, ale to zależy od tego co chcesz tam robić. Zakwalifikowałabym podróż do Fatimy jako wycieczkę jednodniową. Nie daj się przekonać, że potrzebujesz więcej czasu, chyba, że Twoje motywacje są związane z życiem duchowym, no to jasne.
W pierwszej kolejności wzięłabym pod uwagę dostanie się do Fatimy autobusami, które kursują od miasta do miasta. Na chwilę obecną jest to najczęściej wybierany środek transportów wśród turystów i pielgrzymów.
Sprawdziłam czy od mojego pobytu ceny biletów się zmieniły odrobinę wzrosły, to co prezentuje jest aktualne na chwile obecną.
Podobnie jak podróż do Lizbony, autobusy z Porto ruszają z dworca autobusowego Terminal Rodoviário do Porto no Campo 24 de Agosto , to Campo 24 de Agosto 125, 4300-504 Porto). To się zmieniło bo ja wsiadałam jeszcze ze starego dworca autobusowego. Do wyboru są dwa autobusy znany już rede expressos (o którym pisałam omawiając drogę do Lizbony) oraz Renex. Obie firmy proponują bilety na trasie Porto - Fatima w cenie 17,50 euro. Czas jazdy zależy jest od trasy i może trwać od 2 godzin do 2 godzin i 20 minut.
Pierwszy autobus z Porto do Fatimy wyrusza o godzinie 6:00 rano (rede expressos), z firmy renex o godzinie 07:00, ostatnio odjeżdża o 17:30 (rede expressos) a renex o 23:00. Autobusy rano kursują co godzinę, a w godzinach szczytu nawet co pół godziny, więc na prawdę jest w czym wybierać. Dobra wiadomość jest taka, że w weekendy autobusy kursują tak samo.
Z Lizbony autobusy rede expressos odjeżdżają z dworca autobusowego Sete Rios (Praça Marechal Humberto Delgado Lisboa 1500-423), musimy dojechać niebieska linią metra na przystanek Jardim Zoologico podróż z centrum trwa mniej więcej 10 minut. Z racji tego, że dystans do pokonania między miastami jest mniejszy to i ceny w tym przypadku są mniejsze i jest to koszt rzędu 12 euro.
Pierwszy autobus wyrusza o godzinie 6:30 rano, ostatnio odjeżdża o 20:30. Tutaj większość kursów realizowana jest przez firmę rede expressos, ale znaleźć można kilka połączeń renexu oraz z firmy City express.
Nie będziesz miał większego problemu ze znalezieniem miejsca, jak wspomniałam to bardzo popularny kierunek co widać chociażby poprzez fakt, że w ciągu dnia mamy aż 34 połączenia między Lizboną a Fatimą. Średnio autobusy odjeżdżają co 30 minut - 45 minut, a trasa którą pokonujemy zajmuje nam półtora godziny.
Ostatnia rzecz tyczy się zniżek przy zakupie biletów tam i z powrotem, zniżka ta to raptem 10%, a musimy z góry określić czas naszego powrotu. W moim odczuciu, można sobie darować, dlatego, że w przypadku Lizbony to jest 2,40 euro a szkoda biec na łeb na szyję jeśli jeszcze nie widzieliśmy wszystkiego tylko dlatego, że musimy zdążyć na bilet.
Jak już dojedziemy do Fatimy to wysiadamy na dworcu autobusowym, który nazywa się Terminal Rodoviário de Fátima (Av. D. José Alves Correia da Silva). Do samego Sanktuarium prowadzą trzy drogi, zajmują one 10 minut.
Według mojego rozeznania wybór autobusu jest najlepszym z możliwych, dlatego, że w Fatimie nie ma stacji kolejowej. Dla przykładu jeśli chcemy jechać pociągiem z Lizbony to musimy pociągiem dostać się do miasteczka caxcarias i tam wziąć autobus. Wydaje mi się, że nie ma to najmniejszego uzasadnienia.
Jeśli autobusy mamy co chwile, w przystępnej cenie i korzystamy tylko z jednego środka transportu. Jest też opcja dotarcia tam samochodem, ale po pierwsze musimy ten samochód mieć (przypominam, że nie mając karty kredytowej jest bardzo trudno o wypożyczenie auta), przejazd kosztuje ok 8 euro, bo jest to opłata za korzystanie z autostrady A1.
Jeżeli jednak odwiedzają nas rodzice, babcia, no to wiadomo, ze to byłaby najlepsza opcja, bo właściwie można podjechać na parking pod samym Sanktuarium. Tutaj jednak w okresie uroczystości religijnych musimy pamiętać o opłatach.
Historia
Santuário de Nossa Senhora de Fátima, czyli Sanktuarium Matki Boskiej Fatimskiej zostało wybudowane w chwale miejsca, w którym to dokonały się objawienia Matki Boskiej. Miało to miejsce w roku 1917 w czasie między 13 maja a 13 października i dotyczyło trojga dzieci będących w tamtej chwili w wieku 10 lat (Łucja), 9 lat (Franciszek) najmłodsza była Hiacynta (7 lat). Jeśli wybierzemy się do Aljustrel, to dowiemy się więcej o historii pastuszków, którym to objawiła się Matka Boska.
Według tego co jest znane to właśnie najstarsze z dzieci czyli Łucja dostąpiła zaszczytu rozmowy z Matką Boską, którą widziała i słyszała jej słowy, młodszy zaś Franciszek tylko ją widział a według podań Hiacynta była naocznym świadkiem jej objawienia oraz słyszała Jej słowa. Działo się to właśnie na polance, która należała do rodziny Łucji w Cova da Iria a objawienie miało miejsce w samo południe. To jest najkrótsza wersja zdarzeń, które miały miejsce w tym miejscu i za sprawą, których do tego miejsca wędrują pielgrzymi i turyści.
Z ciekawostek to ś.p. Papież Jan Paweł II odwiedził to Sanktuarium dwa razy, pierwszy był w roku 1982 i pielgrzymka miała charakter dziękczynny (w ramach podziękowań za uniknięcie śmierci podczas zamachu na jego życie) oraz 10 lat później.
Plan zwiedzania
Jak wspomniałam na wstępie, to miejsce składa się z kilku centralnych punktów, ważnych z perspektywy zdarzeń jakie miały tu miejsce w związku z czym zachęcam do przespacerowania się w każde z nich.
-
Bazylika Matki Boskiej Różańcowej w Fatimie
Najkorzystniej będzie rozpocząć zwiedzania od tego co jest najbardziej znane, czyli swoje kroki po wyjściu z autobusu skierować w prawą stronę do alei Jose Aloes Correia da Silva, która prowadzi w kierunku Kościoła Trójcy Świętszej, ten znajduje się na głównym placu kompleksu sanatoryjnego.
Bazyliki Matki Boskiej Różańcowej w Fatimie, czyli Basílica de Nossa Senhora do Rosário, została skonstruowana w miejscu gdzie 100 lat temu (w tym roku wypada setna rocznica) dokonało się objawienie, które świadkami było troje dzieci, małych pastuszków.
Sam kształt budowli jest wynikiem projektu architektonicznego Gerarda van Kriekena, a rozpoczęto ją budować 11 lat po objawieniach. Projektant zdecydował się na wybór stylu neobarokowego, wykorzystano do budowy biały wapień. Jeśli chodzi o wielkość to Bazylika jest długa na 70,5 metra a szeroka na 37 metrów. Budowlę zdobią figury świętych.
Wznosząca się wieża sięga 65 metrów wysokości a na jej czubku jest korona. Koronę wykonano z brązu, którego ciężar przekracza 7000 kilogramów! Krzyż, który tam jest w nocy daje światło.
-
Kościół Trójcy Przenajświętszej
Oczywiście głównym miejscem modlitw jest Sanktuarium Matki Boskiej Różańcowej, ale po przeciwnej stronie placu znajduje się wzniesiona nie tak dawno (czas budowy 2004-2007) nowa budowla, czyli Kościół Trójcy Przenajświętszej (Igreja da Santíssima Trindade).
Dla ciekawych (czyli takich jak ja) Kościół Trójcy Przenajświętszej znajduje się na 4 miejscu, jeśli chodzi o wielkość kościołów na świecie. Został wybudowany tylko za sprawą darowizn od pielgrzymów. Kościół jest szeroki na 115 metrów, a jego długość to 95 metrów.
Zastosowano tam stosunkowo ciekawą technikę jeśli chodzi o budowę ołtarza, chodzi o to, że jest ona widoczna z każdego miejsca. Ah no i zapomniałabym w Kościele może się zmieścić do 9 tysięcy wiernych. Kościół podzielony został na trzy części, którym odpowiadają trzy różne kaplice, mamy tutaj :
- kaplicę Zmartwychwstania Jezusa;
- kaplicę Najświętszego Serca Jezusowego, kaplic;
- kaplicę Niepokalanego Serca Maryi.
-
Pomnik Najświętszego Serca Pana Jezusa
Pomnik wybudowano w roku 1932, stoi dokładnie na środku placu sanktuarium i znajduje się na przeciw Kaplicy Objawień.
Znajduje się ona tuż obok i po portugalsku nazywana jest Capela das Aparições. To podobno za sprawą prośby skierowanej do pastuszków kaplica została wybudowana, taka była wola Matki Boskiej. Kaplica powstała w roku 1919, jednakże pierwszą mszę odprawiono dwa lata później.
Niestety w roku 1922, kaplica spłonęła, udało się ją odbudować w tym samym roku. Na cześć Matki Boskiej wzniesiono tam jej postument, który ukazuje ją we własnej osobie. Podobno w koronie na głowie Matki Boskiej umieszczono pocisk, który miał zabić papieża Jana Pawła II. W Kaplicy Objawień wieczorową porą odbywa się różaniec i stąd również pielgrzymi maszerują z pochodniami.
Istotna kwestia jak stoimy naprzeciwko Bazyliki to po prawej stronie placu znajduje się informacja turystyczna. Tak jak wspomniałam do Fatimy podróżuje bardzo wielu Polaków w związku z czym w punkcie informacyjnym jesteśmy w stanie otrzymać materiały w języku polskim.
-
Domy Rekolekcyjne Matki Boskiej
Kiedy miniemy punkt informacji turystycznej, oraz palarnie (o jaką palarnie chodzi wytłumaczę później) znajdują się dwa domy rekolekcyjne. Odbywają się w nich normalne rekolekcje, czyli czas poświęcony na odnowę duchowa, ale również inne wydarzenia o tematyce religijnej.
Powstały tutaj: dom Matki Boskiej Bolesnej (który w pierwotnej wersji był miejscem dla osób chorych) oraz dom Matki Boskiej z Góry Karmel.
-
Aljustrel - wioska pastuszków
To miejsce (wioska), w której 100 lat temu, mieszkające w niej dzieci pastuszków Lucja Santos, Francisco Marto oraz najmłodsza Jacinta Marto dostąpiły objawienia Matki Boskiej.
Ta wioska wciąż ma zachowany swój pasterki charakter, a ucharakteryzowane na dawne domki pastuszków są otwarte do zwiedzania. To trochę tak jakby czas się tutaj zatrzymał.
Ogólna opinia
Uważam, że jeśli mamy okazję to zdecydowanie warto zwiedzić to miejsce. Ja nie jestem żarliwym wyznawcą żadnej religii, ale przebywając w tym miejscu czuje się taka specyficzną atmosferę, nie mówię o tym, że i ja zaraz padam na kolana albo zmieniam swoje poglądy.
Każdy z nas ma prawo do swoich, ale właśnie ta gorliwość i wiara jest dla mnie niebywała, widząc starszą kobietę, która na kolanach przemierzała drogę, była dla mnie szokująca, ale jej wiara na to pozwalała.
Nie uważam, że jest to miejsce tylko dla pielgrzymów, uważam, że każdy bez względu na siłę swojej wiary, prezentowane poglądy no i samą religie powinien to miejsce odwiedzić. Jeśli właśnie nie ze względu na to jakie właściwości przypisuje się temu miejscu to chociażby dlatego, żeby znaleźć własną motywacją i coś co pozwoli nam mieć nadzieję. Chyba tak ja to widzę.
Oprócz miejsc, które opisałam wcześniej, dla mnie była zaskakująca informacja, że w południowej części kompleksu sanktuarium znajduje się pomnik, który został wykonany z płyty tworzącej mur berliński, jako symbol upadku komunizmu (mam wrażenie, że nieważne jakbyśmy się starali od polityki się nie uwolnimy).
Miejsce, które mi najbardziej zapadło w pamięci, to miejsce służące paleniu świec intencyjnych. Niedaleko jest sklepik, w których takie świece można zakupić i nie byłoby w tym nic nadzwyczajnego, gdyby nie ich kształty.
Pamiętam, że kiedyś oglądałam program Cejrowskiego, który o tym mówił. Jednakże co innego oglądać w telewizji a co innego zobaczyć na własne oczy. Można tutaj zakupić odlew woskowy w kształcie, nogi, ręki, głowy, nawet małego dziecka!
Dla mnie wyglądał to wręcz jak z jakiegoś horroru, ale są to świece intencyjne zatem wrzucając je do pieca prosimy na przykład o wyzdrowienie, lepszą kondycję zdrowotną, powrót do zdrowia. Czasami jako podziękowanie za lepsze rokowania danej chory, brak jej nawrotu. Poza tym uważam, że to bardzo lukratywny biznes, bo świece które trafiają do pieca są ponownie przerabiane na nowe świece, to taka żyła złota jak dla mnie.
Tutaj kolejka do miejsca palenia świec intencyjnych.
Tutaj na zdjęciu przykład jednej z form odlewu, konkretnej części ciała, w tym przypadku nogi, całość jest wykonana w 100 procentacj z wosku.
Zatem przechodząc do podsumowania, jestem jak najbardziej za dla tego miejsca, uważam, że nie ma co sobie zawracać głowy żeby przyjeżdżac tutaj na więcej niż jeden dzień, ba śmiem twierdzić, że jeżeli nie przyjechaliśmy w celach duchowego oczyszczenia czy znalezienia pokrzepienia to i kilka godzin jest aż nadto wystaczające.
Na spokojnie zobaczymy wszystkie miejsca, o których wspomniałam, zdążymy przeczytać to co chcemy (my mieliśmy możliwość przeczytania po polsku o objawieniach fatimskich w ramach jakiejś wystawy). Bez pośpiechu pooglądaliśmy straganiki z pamiątkami i oddaliśmy się jakiejś naszej prywatnej zadumie.
